Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΚΕΙΜΕΝΟ 31

1

Αγαπητοί μου Αδελφές και αδελφοί,

Το θεμέλιο της πίστεως μας και ελπίδας είναι ο Θάνατος και η ανάσταση του Χριστού, ως νίκη κατά του θανάτου «Θρασυνόμενων τον θάνατον, ενέκρωσες Λόγε ζωαρχικώτατε». «Ύπνωσας εν τάφο ως άνθρωπος δυνάμει αήττητο σου, ως Θεός εξανέστησας τους εν ταφής υπνούντας». Ύπνος αναδεδεικταί των πιστεύοντων ο θάνατος, σου τεθέντος εν μνήματι και το του θανάτου το κράτος λελυκότος και καταργήσαν τος αυτού την δυναστεία την πολυχρονίων»

Με αυτές τις προϋποθέσεις ζητείται από το Θεό η ανάπαυση του κομιθέντος. Ως επιστροφή κατ’ αρχήν στην παραδείσια κατάσταση .

« εις το καθ΄ ομοίωσίν επανάγαγε, το αρχαίον κάλος αναμορφώσασθαι, και την ποθητή πατρίδα παράσχου μοι, παραδείσου πόλιν ποιων πολίτη με» .

Ο παράδεισος όμως δε εννοείται με την πρωτολογική του σημασία, αλλά ως επιστροφή στη θεία κοινωνία. « Ανάπαυσον ο Θεός τον δούλων σου και κατά τόξων αυτόν εν παράδεισο, οπού χοροί των Αγίων σου Κύριε και οι δίκαιοι εκλάμψουσιν ως φωστήρες».

Η παράκληση είναι να γίνει ο νεκρός τέκνων φωτός δια του καθαρισμού της αμαρτίας καθάρισων Πολυέλεε. Ο πιστός στον Χριστό θα συναντήσει τον πάλι ερχόμενων για να κρίνει τον κόσμο συν πάση τοις Αγίοις. Από αυτά και άλλα τροπάρια που δεν θα αναφερθούν φαίνεται ότι αυτά ισχύουν για τον πιστό και εν πίστη εγκαταλείπονταν τον κόσμο. Για αυτό τελικά υπενθυμίζεται η ανάγκη της μετάνοιας και προετοιμασίας. Ο εξάγων τον δούλο σου των προς σε πιστός εκδημήσαν τα εν τρυφή Παραδείσου κατασκήνωσον.

Ανάλογες ακολουθίες υπάρχουν για τις λοιπές τάξεις των πιστών. Οι διαφορές που παρατηρούνται συνοδεύονται με τις ιδιαιτερότητες του νεκρού, λόγω της διακονίας του, στο εκκλησιαστικό σώμα. Αυτό φαίνεται και στην νεκρώσιμο ακολουθία τον ιερέων, σε μια από τις Ευχές αυτές διαβάζουμε « Διό σε ικετεύομε Κύριε ο Θεός ημών τον δούλων σου {τάδε) ιερέα αδελφών και συλλειτουργό ημών γενόμενων τον επ’ ελπίδα αναστάσεως ζωή αιώνιου κομισθέντα εν κόλπους Αβραάμ, και Ισαάκ και Ιακώβ ανάπαυσων και επί γης εν τη Εκκλησία σου λειτουργών αυτόν κατέστησας ούτω και εν επουράνιο σου θυσιαστηρίων ανάδειξον. Κύριε επί Άνθρωπου πνευματική αξία κατακοσμήσας επί Αγγέλων τη σοί δόξης α κατακριτών πρόσδεξαι. Η Εκκλησία ως σώμα Χριστού είναι κοινωνία εν Χριστό.

Η ομαδική συμβίωση των ανθρώπων είναι φανέρωση της σχέσης τους με τον Χριστό και μεταξύ τους . Η αλήθεια της ορθόδοξης Εκκλησίας είναι η μόνη οντολογία του κανονικού γεγονότος που ταυτίζει το είναι με το πρόσωπο στην παγκόσμια κοσμοθεωρία, την υπαρκτική πραγμάτωση της ζωής ως κοινωνίας.

Το κοινωνικό ήθος της Εκκλησίας διαμορφώνεται αγιοπνευματικά στα όρια της Ευχαριστιακής κοινωνίας ως μετοχή όλων εν Χριστό στην υπαρκτική αλήθεια που απορρέει από την άμεση προσωπική και καθολική σχέση με το άκτιστο. Πραγμάτωση αυτής της θε ανθρώπινης ύπαρξης είναι η εκκλησιαστική κοινωνία όπως πραγματώνεται στην ενορία υπό τη διπλή της υπόσταση τη μοναστική και την κοσμική φυσικά στα πρόσωπα των Άγιων ή, εκείνων που βαδίζουν στα ίχνη τους με στόχο την αγιότητα. Οι Άγιοι δεν αγωνίζονται να δημιουργήσουν δική τους κοινωνία βελτιώνοντας τις υπάρχουσες και οριζόμενες από το σύστημα του κόσμου κοινωνίες, άλλα να ενταχθούν ολοτελείς στην από καταβολής κόσμου θεμελιωμένη εν Χριστό κοινωνία των τεκνών του Θεού- (Α- θεσσαλονικείς 5-23).

2

Σ’ αυτήν ενώνεται ο πιστός με το βάπτισμα του και καταξιώνεται από άτομο σε πρόσωπο, μέσα από την οικοδομή των σχέσεων του με τον Θεό και τους εν Χριστό αδελφούς του. Η Λατρεία της Εκκλησίας αναφέρεται έτσι όχι μόνο στους πιστούς ως άτομα, αλλά και ως μέλη της εν Χριστό κοινωνίας. Το Ευχολόγιο περιέχει μια σειρά ακολουθιών και ευχών, που αφορούν σε περιστάσεις και κινδύνους, άλλα και δυσλειτουργίες της δημόσιας και συλλογικής, ζωής στα όρια τόσο της μικρό - κοινωνίας όσο και (Έθνους Πατρίδας). Διακρίνουμε έτσι λειτουργικό υλικό για δημοσιές συμφορές και για τον πολιτικό βίο.

Μόνιμο είναι το αίτημα του εκκλησιαστικού σώματος υπέρ ευκρασίας αέρων ευφορία των καρπών της γης και καιρών ειρηνικών.

Για την δια κράτηση της ισόρροπής σχέσης του λαού του Θεού με την περιβάλλου σα φύση – κτίση- και την ειρηνική συνέχεια της πορείας του λάου προς τον ερχόμενο Κυρίο.

Σε περίπτωση διασάλευσης των ισορροπιών ( Ευχές επί συμφοράς λαού) ( Ευχές υπέρ του χριστονύμου λαού) (Ευχές οικετιριές προς τον Θεόν εν καιρώ λοιμού) (ευχές εις πληγή θανατικού). Στο σημείο αυτό μπορούν να μνημονευθούν και οι τελούμενες ( Λιτανείες στην αγάπη και ευσπλαχνίας του θεού για να απαλλάξει το λαό του από την απελθούσα συμφορά. Ευχή επί συμφορά λάου.

« Άναρχε Βασιλεύς, αόρατε, ανεξιχνίαστε, ακατάληπτε και ανέκφραστε, ο πάσαν περιέχων την κτίσιν και διατηρών, διακατέχων και διακυβερνών αυτήν αρρήτων λόγω.

Ο των Νινευίτων τας ανομίας πρότερον μεν ανεχόμενος, ύστερον δε την μετάνοια αυτών και επιστροφή προσδεξάμενος και χαρισάμενος αυτού δι’ ο υπερβάλλουσα αγαθότητα και μακροθυμία, πάσας τας ανομίας και τα πλημμελήματα, τη συνήθεις και άφατο σου φιλανθρωπία χαρισάμενος δεξιά και ημών τας εύχας, δέξαι τα δάκρυα και τους στεναγμούς, δέξαι την τεταπεινωμένην ημών δέησίν, ουδέ γάρ δυνάμεθα όλος ταις αμαρτίας γενόμενοι, προς σε τον μόνον αναμάρτητων ατενίζει δέξαι τας εκ βάθους, ως δίκην καπνού αναπεμπόμενές σοι το Δεσπότη κραυγές δέξαι του ταλαιπωρούμενου λάου την παράκλησίν ( και άλλα).

Ο λαός του Θεού εύχεται συνεχώς στη Λατρεία του « Υπέρ του ευσεβούς ημών έθνους, πάσης αρχής και εξουσίας εν τω Κράτει ημών και του κατά ξηρά θάλασσαν και αέρος φύλο Χρίστου στρατού».

Στην ενότητα αυτή ανήκουν Ακολουθίες και ευχές για το χώρο της πολιτικής λειτουργίας και των κοινωνικών ευρύτερα εξελίξεων.

Η φύση του έργου του άρχοντος του λαού του Θεού είναι διακονική. « Καταστησόν άλυτους διακόνους εις το αγαθόν τας οδούς σου γνώρισον αυτούς και τας τρίβους σου ίνα πορευθώσιν εν ακακία και στάση εν ευθύτητά. Διακονησάτωσον και ου διακονηθείτωσον».

Ο ορθόδοξος πολιτικός άρχων και ο ορθόδοξος ποιμένας διακονεί το λαό του θεού « εις το πάν Χριστό».

Ο οποίος άρχει, τελικά μέσω αυτού « ου κραζούσιν ούτοι εν ημίν, αλλά συ έρξεις ημών δι’ αυτών ότι πάσα αρχή και εξουσία υπό σού τέτακται και ουκ έστιν εξουσία είμη υπό σου ».

Η κτίση ως φύση, είναι ο χώρος της ιστορικής πραγμάτωσης του ανθρώπου. Ο άνθρωπος είναι άμεσα συνδεδεμένος με τη γύρω του φύση και αυτό φαίνεται ιδιαίτερα στις αγροτικές κοινωνίες ως το πλαίσιο της καθημερινής, ζωής του.

3

Έξω από τη δημιουργία ο άνθρωπος δεν έχει ούτε χώρο ούτε λόγο υπάρξεως. Ενωμένος άλλωστε εξαρχής με την υλική κτίση στην ίδια τη σάρκα του, ορίσθηκε να λειτουργεί ως «βασιλεύς της » σωζόμενος μαζί της. Η σχέσεις του ανθρώπου με την κτίση αποτελεί ιδιαίτερο θέμα της Εκκλησιαστικής Λατρείας που αναπτύσσεται σε ειδικές ευχές και ακολουθίες, που συνιστούν έκφραση της εκκλησιαστικής καταφάσεως της υλικής κτίσεως, η οποία πραγματώνεται με την πρόσληψη της στη σάρκα του Χριστού και τον αγιασμό της, δηλαδή την είσοδο της στο βασίλειο της χάρης. Μέσω ενανθρώπησης του Χριστού και της θεόσεως του ανθρώπου συντελείται η ανύψωση του, και ο ενθρονισμός. «Της πηλού εις τον θρόνων του Θεού».

Οι Άγιοι δεν είναι θεότητες άλλα και ούτε δαίμονες, δεν ενεργούν αυτοδύναμα και αυτόνομα, για αυτό και οι πιστοί δεν τους αποδίδουν λατρεία, αλλά τους τιμούν ως φίλους του Θεού.

Κατοικητήρια της Αγίας Τριάδος, Θεουμένους. Οι δυνάμεις τους που εμφανίζονται συχνά μέσω θαυμάτων και η επίκληση τους από τους ποιμένες θεμελιώνονται στο ειδικό χάρισμα τους, που το κατέχουν ως δώρο του Αγίου Πνεύματος και το οποίο (χάρισμα ) μετουσιώνεται σε διακονία τους, προς το εκκλησιαστικό σώματος (Το υπόβαθρο εδώ είναι ότι με τις δυνάμεις και τις θαυματουργίες τους δοξάζεται ο Θεός (Α-Κορνθίους-12-28).

Φανερώνεται η δύναμή και παρουσία Του στον κόσμο, αποκαλύπτεται η αγάπη Του. Η συντηρητική Του χάρη εναντία στην παρουσία των δαιμόνων και των δαιμονικών ενεργειών. Η παρουσία των δαιμονικών ενεργειών στη φύση είναι υπαρκτή και η ορθόδοξη Εκκλησία την ερμηνεύει μέσα από της ακολουθίες της, όπως η ακολουθία του Αγιασμού που περιέχει ανεπτυγμένη δαιμονολογία.

Το φυσικό κακό από το οποίο ζητά να προστατευθεί ο άνθρωπος, οφείλεται στο ότι η κτίση στενάζει υπό την εξουσία του διάβολου και δουλεύει στη ματαιότητα και τη φθορά.

Η δαιμονική πραγματικότητα για την ορθόδοξη Εκκλησία δεν είναι μύθος, ο αγιασμός των φυσικών στοιχείων της φύσης ολόκληρης έχει αυτόν ακριβώς το στόχο την απελευθέρωση της φύσης από την δαιμονική εξουσία. Ο διάβολος ενεργεί στην κτίση ως παράσιτη δύναμη για αυτό και ο λεγόμενος φυσικός κόσμος δεν είναι καθόλου φυσικός αφού δεν βρίσκεται στην αρχική του κατάσταση, της δημιουργίας, αλλά σε κατάσταση αποστασίας που οδηγεί στη φθορά και το θάνατο. Έξω από αυτό το προϋποθεσιακό πλαίσιο είναι αδύνατο να νοηθούν σωστά οι παραπάνω ακολουθίες και ευχές της Εκκλησίας. «Είναι σαφής η εκκλησιαστική διδασκαλία ότι ο Λόγος Σαρξ εγένετο ίνα διά του θανάτου κατάργηση την το κράτος έχοντα του θανάτου τουτέστι τον διάβολο (Εβραίους 2-14). Και ότι εις τούτο ε φανερωθεί ο υιός του Θεού ίνα λύση τα έργα του διάβολου ( Α-Ιωάννου-3-8). Η ορθόδοξη σωτηριολογία δεν γίνεται κατανοητή χωρίς να λάβει κανείς υπόψη του το έργο του διαβόλου και τη σχετική διδασκαλία των αποστόλων και πατέρων.

Στο επόμενο η συνέχεια.